Αφαίρεση Σπίλων
Καλοήθεις ή κακοήθεις…;
Πότε πρέπει να αφαιρούνται;
Οι σπίλοι συνιστούν την κλινική εκδήλωση καλοήθους πολλαπλασιασμού κυτταρικών στοιχείων που βρίσκονται φυσιολογικά στο δέρμα, ενώ σπάνια εξελίσσονται σε κακοήθειες (σε ποσοστό μικρότερο του 5%). Η πλειονότητα των κακοηθειών εμφανίζεται σε φυσιολογικό δέρμα.
Συχνά, ασθενείς συμβουλεύονται τον δερματολόγο, επειδή τους ενοχλούν αισθητικά ή επειδή ανησυχούν για τη φύση των σπίλων. Ο λόγος είναι ότι σε κάποιες περιπτώσεις οι σπίλοι αποτελούν το κατάλληλο «πεδίο», πάνω στο οποίο ενδεχομένως να αναπτυχθεί κάποιος επικίνδυνος κακοήθης όγκος.
…Αν μετά την ηλικία των 40 παρατηρήσουμε εμφάνιση νέων σπίλων,
θα πρέπει να υπάρξει περαιτέρω διερεύνηση από έμπειρο δερματολόγο…
Πότε πρέπει να ανησυχήσω;
Σε αυτό το σημείο, θα μιλήσουμε για τον κανόνα “ABCDE”, έναν διεθνώς αναγνωρισμένο μνημονικό κανόνα, με βάση τον οποίο ταξινομούμε τα χαρακτηριστικά ενός ύποπτου σπίλου.
Ο κανόνας αναλύεται ως εξής:
Α (asymmetry / ασυμμετρία). Ο τρόπος για να δούμε τη συμμετρία είναι αν «χωρίσουμε» τον σπίλο με μια νοερή τέμνουσα κάθετη και οριζόντια γραμμή. Αν τα τέσσερα τεταρτημόρια δεν είναι παρόμοια μεταξύ τους, είναι ύποπτη ένδειξη.
Β (border / όριο). Όταν τα όρια του σπίλου δεν είναι ομοιόμορφα, αλλά αντίθετα, προβάλλουν δαντελωτά ή οδοντωτά ή με προεξοχές, είναι ύποπτη ένδειξη.
C (color / χρώμα). Ένας φυσιολογικός σπίλος έχει ομοιόμορφο χρώμα. Αν παρατηρήσουμε μια ποικιλία χρωμάτων (αποχρώσεων μαύρου, καφέ, ροζ, γκρι, κόκκινου ή και λευκού), είναι ύποπτη ένδειξη.
D (diameter / διάμετρος). Αν ο σπίλος έχει διάμετρο μεγαλύτερη από 5 - 6 mm, είναι ύποπτη ένδειξη.
E (evolution / εξέλιξη). Αν όλα τα παραπάνω συμπτώματα, εξελιχθούν (αλλάξει η μορφολογία του σπίλου) σε σύντομο χρονικό διάστημα (μήνες έως έτος), είναι ύποπτη ένδειξη. (Στα συμπτώματα, θα πρέπει να προσθέσουμε την ύπαρξη και κάποιου οιδήματος, πόνου ή κνησμού).
Συγκριτικός Πίνακας
| Καλοήθης σπίλος (ΕΛΙΑ) | Κακοήθης σπίλος (ΜΕΛΑΝΩΜΑ) |
| Το χρώμα είναι ομοιόμορφο (ένα χρώμα) | Το χρώμα είναι ανομοιόμορφο (πάνω από ένα χρώμα) |
| Το σχήμα είναι ομοιόμορφο (στρογγυλό) | Το σχήμα είναι ανομοιόμορφο (ασύμμετρο) |
| Το περίγραμμα είναι ομοιόμορφο (γεωμετρικό) | Το περίγραμμα είναι ανομοιόμορφο (δαντελωτό) |
| Η διάμετρός του είναι < από 6mm | Η διάμετρός του είναι > από 6mm |
| Το μέγεθός του παραμένει σταθερό | Το μέγεθός του παρουσιάζει αυξητικές τάσεις |
Ήξερες ότι…;
Τα τελευταία χρόνια, ο αριθμός των περιπτώσεων μελανωμάτων έχει αυξηθεί δραματικά. Στην Ευρώπη και στις Η.Π.Α., κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται 1.000.000 όγκοι του δέρματος, ενώ το 1% από αυτούς αφορά κακοήθες μελάνωμα.
Ποιές είναι οι μέθοδοι αφαίρεσης των σπίλων;
Η αφαίρεση ενός σπίλου μπορεί να γίνει είτε προληπτικά (για να προλάβουμε μια μετάλλαξη), είτε για αισθητικούς λόγους.
Αφαίρεση σπίλου… σε παιδιά
Ο δερματολόγος θα εξετάσει τη φυσιολογία του σπίλου (ιδίως αν είναι μεγάλος) και θα επικεντρωθεί στην παρακολούθηση της ανάπτυξής του μέσα στα επόμενα χρόνια και κυρίως, κατά την εφηβεία. Η αναλογία μελανώματος στα παιδιά πριν την εφηβεία είναι περίπου 1 ανά 1.000.000, οπότε οι γονείς δεν θα πρέπει να πανικοβληθούν από την ύπαρξη τυχόν ασυνήθιστων χαρακτηριστικών σε σπίλους. Ενδεχομένως, θα χρειαστεί η (πλήρης) αφαίρεσή του. Σε κάθε περίπτωση, όμως, θα πρέπει να ακολουθήσουν πιστά τις οδηγίες του ιατρού.
Οι επιλογές είναι αρκετές και ο ιατρός θα αποφασίσει ποιά πρέπει να ακολουθηθεί ανάλογα με το είδος και το μέγεθος του σπίλου, τη μορφολογία, τη θέση και τη σύστασή του.
Συνηθέστερες μέθοδοι αφαίρεσης είναι η χειρουργική, το shaving («ξύσιμο») και η αφαίρεση με LASER CO2.
1. Χειρουργική Μέθοδος
Η χειρουργική αφαίρεση σπίλων περιλαμβάνει εκτομή του σπίλου (και συλλογή του για ιστολογική εξέταση - βιοψία). Ο ύποπτος σπίλος συλλέγεται ακέραιος, μαζί με τμήμα του περιβάλλοντος δέρματος (ώστε να «καθαρίσει» προληπτικά όλη η περιοχή). Γίνεται με τοπική αναισθησία και θα χρειαστούν ράμματα. Στο σημείο θα μείνει μια μικρή ουλή, λόγω εκτομής.
2. Μέθοδος Shaving («Ξύσιμο»)
Η αφαίρεση σπίλων με τη μέθοδο shaving περιλαμβάνει μια τεχνική εκτομής κατά εφαπτομένη, κατά την οποία με μια λεπίδα τέμνεται ο σπίλος μέχρι την επιφάνεια και στη συνέχεια, γίνεται αιμόσταση (οπότε δεν χρειάζεται καυτηριασμός ή ράμματα). Θα μείνουν υπολειμματικά κύτταρα κάτω από την επιφάνεια, οπότε δεν ενδείκνυται για ύποπτους σπίλους. Γίνεται με τοπική αναισθησία. Στο σημείο θα μείνει μικρή ή και καθόλου ουλή.
3. Μέθοδος με LASER
Η αφαίρεση σπίλων με LASER περιλαμβάνει εξάχνωση των κυττάρων του σπίλου με δέσμη φωτός και ταυτόχρονη αιμόσταση (οπότε δεν χρειάζεται καυτηριασμός ή ράμματα). Δεν ενδείκνυται για όλους τους τύπους των σπίλους και κυρίως για τους ύποπτους. Είναι καλή τεχνική για μικρούς και επίπεδους σπίλους, εφόσον γνωρίζουμε ότι είναι καλοήθεις. Στο σημείο δεν θα μείνει αισθητά ορατή ουλή.
