Η έννοια του βασικού μεταβολισμού
Η έννοια του βασικού μεταβολισμού συσχετίζεται με την ελάχιστη ενέργεια, συνεπώς και την αναγκαία πρόσληψη θερμίδων, που χρειάζεται το σώμα για να λειτουργεί σε απόλυτη ηρεμία (σε κατάσταση βαθύ ύπνου). Δηλαδή συσχετίζεται, με την ελάχιστη ενεργειακή κατανάλωση για την εξασφάλιση της ομαλής λειτουργίας ζωτικών οργάνων, όπως ο εγκέφαλος, η καρδιά και οι πνεύμονες. Παράλληλα, ο βασικός μεταβολισμός εκφράζει το μεγαλύτερο ποσοστό της ημερήσιας ενεργειακής δαπάνης (60-75%) για τους ανθρώπους που δεν έχουν πολύ έντονη φυσική δραστηριότητα.
Ο Βασικός Μεταβολισμός μπορεί να διαφέρει σημαντικά από άτομο σε άτομο, καθώς εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως είναι οι παρακάτω:
FIT MATE της COSMED
Στο κέντρο μας και με βασικό γνώμονα πάντα την παροχή εξατομικευμένων προσεγγίσεων, εντάσσουμε στις υπηρεσίες μας και τη μέτρηση βασικού μεταβολισμού, με τη συσκευή Fit mate της Cosmed . Πρόκειται για την πρώτη φορητή και αυτόνομη συσκευή που έχει σχεδιαστεί για να παρέχει την ακριβή μέτρηση της ενεργειακής δαπάνης (REE/RMR). Πριν από την εμφάνιση του Fitmate η ακριβής διατροφική αξιολόγηση ήταν εφικτή μόνο σε νοσοκομεία και μεγάλες κλινικές εξαιτίας του κόστους και της πολυπλοκότητας των αντίστοιχων συστημάτων.
Ο Βασικός Μεταβολικός Ρυθμός σε Ηρεμία (RMR) είναι αυτό που θα λέγαμε το “Μεταβολικό Αποτύπωμα”, αντικατοπτρίζοντας τον βασικό μεταβολισμό κι είναι αυτό που πρακτικά μετράει το Fit mate της Cosmed. Ως RMR ορίζεται η ελάχιστη εκείνη ποσότητα θερμίδων που καταναλώνονται, ώστε το σώμα να διατηρήσει τις ζωτικές του λειτουργίες, σε κατάσταση ηρεμίας.
Χρησιμότητα της μέτρησης του βασικού μεταβολισμού
- Η πλειονότητα των θερμίδων, που δαπανά ο οργανισμός καθημερινά σχετίζεται με τη βασικές, ζωτικές του λειτουργίες. Επομένως, ο RMR είναι μοναδικός για τον κάθε άνθρωπο, και χρησιμοποιείται για τον σχεδιασμό ενός εξειδικευμένου προγράμματος διατροφής και άσκησης βασισμένο στις πραγματικές θερμιδικές ανάγκες του εξεταζόμενου
- Το αυξημένο σωματικό βάρος απασχολεί όλο και μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, με αποτέλεσμα να γίνεται ολοένα και πιο γνωστή η αρχή του ενεργειακού ισοζυγίου (θετικό, αρνητικό, μηδενικό). Από την μια πλευρά της ‘ζυγαριάς’ λοιπόν, έχουμε την ενεργειακή πρόσληψη κι από την άλλη την ενεργειακή κατανάλωση. Υπολογίζοντας, τις θερμιδικές ανάγκες και καταγράφοντας την ενεργειακή πρόσληψη, μπορούμε να εκτιμήσουμε με ικανοποιητική ακρίβεια, αν κάποιος βρίσκεται σε ενεργειακό έλλειμμα, πλεόνασμα ή ισορροπία, αφού προηγουμένως έχουμε προσδιορίσει και την ενεργειακή του κατανάλωση
- Ο υπολογισμός των προσλαμβανόμενων θερμίδων αποτελεί μία διαδικασία που με τη χρήση κλασικών μεθόδων όπως η προφορική ανάκληση των γευμάτων του τελευταίου 24ώρου ή η καταγραφή τους σε ημερολόγιο καθώς και η χρησιμοποίηση ειδικών εφαρμογών και μέσων, χρήζει κοινής αποδοχής. Ωστόσο, ο ακριβής καθορισμός των ενεργειακών μας αναγκών, εμπίπτει σε διαφορετική διαδικασία. Περισσότερο συγκεκριμένα, παράγοντες όπως ο βασικός μεταβολισμός και η δραστηριότητα υπολογίζονται στην πλειονότητα των περιπτώσεων με γενικές εξισώσεις. Το πρόβλημα σε αυτές τις περιπτώσεις, έχει να κάνει με το γεγονός ότι οι εξισώσεις δεν μπορούν να συνυπολογίσουν τις σημαντικές και υπάρχουσες διαφοροποιήσεις που συναντούμε από άνθρωπο σε άνθρωπο, καθώς αυτές αναφέρονται στο γενικό πληθυσμό.
- Η μέτρηση του μεταβολισμού ηρεμίας (RMR) αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό & αξιόπιστο εργαλείο για την αξιολόγηση της πορείας του διαιτώμενου, συγκρίνοντας τα αποτελέσματα των μετρήσεων που θα πραγματοποιηθούν σε κατάλληλα χρονικά διαστήματα.
- Η μέτρηση του μεταβολισμού ηρεμίας (RMR) μπορεί να δώσει απάντηση σε περιόδους που η πρόοδος του διαιτώμενου φαίνεται να είναι αναίτια ‘στάσιμη’ σε σχέση με τη διατροφική συμπεριφορά και τη συμμόρφωση του στη διαδικασία.
- Τέλος η μέτρηση του μεταβολισμού ηρεμίας (RMR), μπορεί να μας δώσει σημαντικές πληροφορίες για τις διακυμάνσεις του εν γένει βασικού μεταβολισμού ρυθμού, στα διάφορα στάδια και καταστάσεις της ζωής του διαιτώμενου.
Διαδικασία μέτρησης του μεταβολικού ρυθμού
Η μέτρηση του μεταβολισμού είναι εύκολη και γρήγορη. O εξεταζόμενος, αναπαύεται σε μία πολυθρόνα, φορώντας μία ειδική αποστειρωμένη μάσκα στο πρόσωπο του και εισπνέει και εκπνέει κανονικά, σε συνθήκες απόλυτης ηρεμίας για χρονικό διάστημα 12-15 λεπτών.
Η μέτρηση του μεταβολισμού γίνεται με την μέθοδο της έμμεσης θερμιδομετρίας, όπου με το ενσωματωμένο στη συσκευή, ειδικό μηχάνημα ανάλυσης αερίων, γίνεται μέτρηση των καύσεων του σώματος, δίνοντας ένα πολύ ακριβές αποτέλεσμα για τις ενεργειακές ανάγκες του ατόμου. Η μέτρηση των καύσεων επιτυγχάνεται με την καταγραφή της αναπνοής του ατόμου και πιο συγκεκριμένα της ποσότητας οξυγόνου που εισπνέεται και της ποσότητας διοξειδίου του άνθρακα που αποβάλλεται από το σώμα μας, τα οποία συσχετίζονται με τις βασικές μεταβολικές αντιδράσεις που λαμβάνουν χώρα στον οργανισμό μας.