close pop up
Χρησιμοποιηστε την εφαρμογη μας
και επωφεληθειτε των πλεονεκτηματων & λειτουργιων της.
συνεχεια στην εφαρμογη
Για να διασφαλίσουμε την καλύτερη εμπειρία πλοήγησης, στο site μας χρησιμοποιούμε cookies.
Συμφωνω
facebook
youtubeinstagram

Κακόηθες Μελάνωμα (MM)


Τί είναι το κακόηθες μελάνωμα; Τί πρέπει να γνωρίζετε και τί να προσέξετε; Αίτια, μορφολογία, συμπτώματα και επικινδυνότητα…


Τί είναι το κακόηθες μελάνωμα (ΜΜ);


Το κακόηθες μελάνωμα (Metastastic Melanoma; MM) είναι η λιγότερο συνηθισμένη μορφή, σε σχέση με το βασικοκυτταρικό και ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα, όμως αποτελεί τον πιο επικίνδυνο και «φονικό» τύπο καρκίνου του δέρματος.

Ο κακοήθης αυτός όγκος συνίσταται στα μελανοκύτταρα της επιδερμίδας, τα κύτταρα δηλαδή που παράγουν την μελανίνη.

ΜΜ (Κακόηθες Μελάνωμα) 1


Τα σημεία που παρατηρείται συχνότερα είναι εκείνα που εκτίθενται περισσότερο σε ηλιακή ακτινοβολία ή και σημεία που είναι προστατευμένα κατά την περίοδο του χειμώνα, ενώ τους θερινούς μήνες εκτίθενται εκτενώς. Τέτοια σημεία είναι η πλάτη (κυρίως στους άνδρες), οι γλουτοί και τα κάτω άκρα (στις γυναίκες). Άλλα σημεία εμφάνισης είναι το πρόσωπο (συμπεριλαμβανομένων των οργάνων του), το τριχωτό της κεφαλής, ο λαιμός, τα πέλματα, οι παλάμες, το περινέο, τα νύχια και εν γένει ο κορμός. Ακόμη, το μελάνωμα μπορεί να παρουσιαστεί και σε εσωτερικά όργανα.

ΜΜ (Κακόηθες Μελάνωμα) 2

Ήξερες ότι…;
…το μελάνωμα μπορεί να εξαπλωθεί με γρήγορο ρυθμό. Αν η κακοήθεια αμεληθεί και εξαπλωθεί σε λεμφαδένες και εσωτερικά όργανα, το ποσοστό 5ετούς επιβίωσης είναι περίπου 30%. Αν, όμως, διαγνωσθεί και αντιμετωπιστεί σε πολύ πρώιμο στάδιο είναι σχεδόν 100% ιάσιμη…

Ποιές είναι οι μορφές του μελανώματος;


Σε μεγάλο ποσοστό, το μελάνωμα εμφανίζεται σε προϋπάρχοντα σπίλο (ελιά) του δέρματος, αλλά μπορεί να εμφανιστεί εξίσου και σε πρότερη υγιή περιοχή (de novo).

Η εμφάνιση ποικίλει, ενώ μπορεί παράλληλα να έχουμε πολλά σχήματα και μεγέθη. Το χαρακτηριστικό προειδοποιητικό «σημάδι» του μελανώματος είναι η αλλαγή. Στο σχήμα, στο χρώμα, στη διάμετρο. Ακόμη, αλλαγές στη συμπεριφορά, π.χ. αν παρατηρηθεί πόνος, κνησμός, εφελκιδοποίηση ή και αιμορραγία σε υφιστάμενο ή νέο σπίλο.

ΜΜ (Κακόηθες Μελάνωμα) 3


Η γενική εικόνα της εμφάνισής του είναι είτε σαν κηλίδα ή πλάκα, με ασαφή όρια, ποικιλοχρωμία και έντονη μελάγχρωση, είτε σαν ταχέως αναπτυσσόμενο οζίδιο χρώματος κυανού ή ερυθρού.

Πότε πρέπει να δω άμεσα δερματολόγο;


Αν παρατηρήσετε κάποιο ή κάποια από τα παρακάτω συμπτώματα, πρέπει να επισκεφτείτε άμεσα τον ιατρό σας:
  • Ο σπίλος αλλάζει χρώμα, μέγεθος, υφή.
  • Ο σπίλος αιμορραγεί ή δημιουργεί κρούστα.
  • Ο σπίλος δημιουργεί φαγούρα.
  • Ο σπίλος βγάζει νέες τρίχες.
  • Ο επίπεδος σπίλος εμφανίζει υπεργερμένη περιοχή.
  • Αν παρατηρήσετε άσπρες, μπλε, μαύρες κηλίδες ή και κηλίδες με στίγματα πάνω τους οπουδήποτε στον κορμό, το κεφάλι ή τα άκρα.
  • Αν παρατηρήσετε γυαλιστερά, σφικτά οζίδια οπουδήποτε στον κορμό, το κεφάλι ή τα άκρα.
ΜΜ (Κακόηθες Μελάνωμα) 4

Ποιοί είναι οι τύποι του μελανώματος;

  1. Επιφανειακά εξαπλούμενο μελάνωμα (Surface Spreading Melanoma)

    Εμφάνιση: μικρή αλλοίωση με ακανόνιστα όρια και χρώμα κόκκινο, άσπρο, μπλε ή μαύρο-μπλε.

    Η έγκαιρη πρόληψή του όταν ακόμη βρίσκεται στην επιδερμίδα έχει πολύ καλή πρόγνωση. Αν έχει διεισδύσει στο δέρμα (δεύτερο στάδιο), τότε γίνεται πολύ επικίνδυνο για διήθηση σε αιμοφόρα αγγεία και λεμφαγγεία (μετάσταση). Συνηθέστερα εντοπίζεται στον κορμό και τα άκρα, αλλά μπορεί να παρουσιαστεί και οπουδήποτε αλλού. Αφορά όλες τις ηλικίες και καλύπτει το 70% των περιπτώσεων μελανώματος.

    ΜΜ (Κακόηθες Μελάνωμα) 5

     
  2. Οζώδες μελάνωμα (Nodular Melanoma)

    Εμφάνιση: γυαλιστερός, σφιχτός, θολωτός όγκος, συνήθως μαύρος, αλλά μπορεί και μπλε, γκρι, άσπρος, καφέ, κόκκινος ή στο χρώμα του δέρματος, που ενδεχομένως εξελκώνεται ή δεν επουλώνεται πλήρως για καιρό.

    Συνηθέστερα εντοπίζεται στο κεφάλι, τον λαιμό και τον θώρακα, αλλά μπορεί να εντοπιστεί και οπουδήποτε στο σώμα. Αφορά κυρίως τους άνδρες (διπλάσιο ποσοστό εμφάνισης από τις γυναίκες) και ηλικίες κυρίως 50-60 ετών. Καλύπτει το 10-15% των περιπτώσεων μελανώματος.

    ΜΜ (Κακόηθες Μελάνωμα) 6

     
  3. Μελάνωμα εφηλίδων των άκρων (Acral lentiginous Melanoma)

    Εμφάνιση: σκούρες αλλοιώσεις (εφηλίδες ή φακίδες).

    Συνηθέστερα εντοπίζεται στις παλάμες, στα πέλματα, στις άκρες των δακτύλων, τα νύχια και τους βλεννογόνους. Καλύπτει το 10% των περιπτώσεων μελανώματος. Το μελάνωμα του νυχιού διακρίνεται από μια σκούρα έγχρωμη γραμμή στην επιφάνειά του.

    ΜΜ (Κακόηθες Μελάνωμα) 7

     
  4. Κακόηθες μελάνωμα εφηλίδος (Lentigo Maligna Melanoma)

    Εμφάνιση: μεγάλη καφεοειδής κηλίδα με πιο σκούρες κουκίδες.

    Συνηθέστερα εντοπίζεται σε σημεία που έχουν εκτεθεί σε ηλιακή ακτινοβολία (πρόσωπο, χέρια, αυτιά, πάνω μέρος κορμού), ενώ μπορεί να έχει δείξει δείγματα ως καλοήθη καφεοειδή κηλίδα πολλά χρόνια πριν εξελιχθεί σε κακοήθεια. Αφορά κυρίως ηλικιωμένους και καλύπτει το 5% των περιπτώσεων μελανώματος.

    ΜΜ (Κακόηθες Μελάνωμα) 8

     
  5. Αμελανωτικό μελάνωμα (Amelanotic Melanoma)

    Εμφάνιση: αχρωματικό ή ρόδινου χρώματος σκληρό ογκίδιο, με πιθανό καστανό ανοιχτό περίγραμμα, που μπορεί να μοιάζει με ουλή ή να δημιουργεί πληγή.

    ΜΜ (Κακόηθες Μελάνωμα) 9

Ενδιαφέροντα επιδημιολογικά στοιχεία για το κακόηθες μελάνωμα


Ο αριθμός εμφάνισης νέων περιστατικών μελανώματος έχει υπερδιπλασιαστεί τα τελευταία 20 χρόνια. Σύμφωνα με την Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία, διαγιγνώσκονται περισσότεροι από 3.500.000 καρκίνοι του δέρματος, σε πάνω από 2.000.000 ανθρώπους… ετησίως. Περισσότεροι από 50.000 άτομα στην Ευρώπη αντιμετωπίζουν κάθε χρόνο το σκληρό πρόσωπο του επιθετικού καρκίνου του δέρματος. Κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος έχει 1 στα 40 άτομα της λευκής φυλής, ενώ για τους έγχρωμους, το ποσοστό είναι 1 στα 1.000 άτομα. Φαίνεται ότι μεγαλύτερο ποσοστό θνητότητας έχουν οι άνδρες, σε σχέση με τις γυναίκες.

ΜΜ (Κακόηθες Μελάνωμα) 10


Αποτελεί την 6η πιο συχνή αιτία καρκίνου στις Η.Π.Α., κυρίως εξαιτίας της υπερβολικής έκθεσης των ατόμων σε ηλιακή ακτινοβολία, σε μια εποχή που οι βλαβερές συνέπειες της υπέρυθρης ακτινοβολίας είναι διαπιστωμένα έως και θανατηφόρες. Το γεγονός έρχεται να υποστηρίξει και το ποσοστό του 1.000.000 Αμερικανών πολιτών που στατιστικά επισκέπτονται πολύ συχνά τα ινστιτούτα τεχνητού μαυρίσματος (tanning beds & solarium).

Ήξερες ότι…;
…για το 5% των περιπτώσεων μελανώματος σε κάποιες χώρες θεωρείται υπεύθυνο το solarium, με τα μεγαλύτερα ποσοστά εμφάνισης παγκοσμίως να ανήκουν στην Αυστραλία, λόγω πληθυσμού με ανοιχτόχρωμο δέρμα που συνεχώς εκτίθεται -  εξαιτίας πρόσφορων καιρικών συνθηκών - σε έντονη ηλιακή ακτινοβολία…

Ποιά είναι τα αίτια εμφάνισης του μελανώματος και ποιές ομάδες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο;


Ο βασικός λόγος εμφάνισης του μελανώματος είναι ο εξής:
  • Τα ηλιακά εγκαύματα (και κυρίως σε ηλικίες έως την εφηβεία) αποτελούν συχνά μια «υπόσχεση» εκδήλωσης μελανώματος μελλοντικά, γεγονός που υποδεικνύει τον ιδιαίτερα επιβαρυντικό ρόλο της χρόνιας έκθεσης σε υπεριώδη ηλιακή ακτινοβολία, καθώς και σε διαδικασίες τεχνητού μαυρίσματος.
ΜΜ (Κακόηθες Μελάνωμα) 11


Οι ομάδες που διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος είναι οι ακόλουθες:
  • Άτομα με ευαίσθητη και ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα (φωτότυπος Ι & ΙΙ), με φακίδες ή με δέρμα που «καίγεται» εύκολα, ξανθά ή κόκκινα μαλλιά και μπλε, πράσινα ή γκρι μάτια ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου.
  • Άτομα άνω των 50 ετών (χωρίς να αποκλείονται και νεότερα) είναι πιο επιρρεπή, καθώς ο καρκίνος μπορεί να αποτελεί κακοήθη εξαλλαγή υπαρχουσών δερματικών βλαβών, οι οποίες δημιουργήθηκαν λόγω γήρανσης.
  • Άτομα με ανοσολογική ανεπάρκεια.
  • Η ύπαρξη περισσότερων από 50 σπίλων στο δέρμα αποτελεί επίσης παράγοντα κινδύνου. Αν, μάλιστα, οι σπίλοι είναι δυσπλαστικοί (δύσμορφοι, ασυνήθιστοι σε σχήμα, χρώμα και μέγεθος) απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή.
  • Το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό (συγγενείς εξ αίματος) εμφάνισης μελανώματος ή και άλλου καρκίνου του δέρματος αποτελεί ισχυρό παράγοντα.
Ήξερες ότι…;
…ο ρόλος της κληρονομικότητας παίζει τόσο σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση μελανώματος, ώστε έχει επινοηθεί ο όρος «οικογένεια μελανώματος»…

Πώς γίνεται η διάγνωση του κακοήθους μελανώματος;


Η έγκαιρη διάγνωση σώζει ζωές. Είναι ιδιαίτερα σημαντική και για την εξελικτική πορεία ενός καρκινώματος. Η αυτοεξέταση όλου του δέρματός μας είναι απαραίτητη και πρέπει να γίνεται ατομικά μία φορά τον μήνα, για τυχόν εντοπισμό ύποπτων σημείων.

Αυτό που θα πρέπει να έχουμε υπόψη είναι ότι το κύριο προειδοποιητικό χαρακτηριστικό του μελανώματος είναι ένα. Έχει την τάση να δείχνει διαφορετικό από τους σπίλους. Οι σπίλοι έχουν συνήθως ομοιόμορφο χρώμα, σχήμα (στρογγυλό ή οβάλ) και σαφή όρια. Το μελάνωμα τείνει να εμφανίζεται με διαφοροποιημένα χαρακτηριστικά.

Συμβουλή!
…η συμβουλή του δερματολόγου…. Ψάξε για το «ασχημόπαπο» στο δέρμα σου!
 
Ο «χρυσός» κανόνας αυτοεξέτασης, σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Δερματολογίας χαρακτηρίζεται ως κανόνας ABCDE, κατά τον οποίο ζητάμε απαντήσεις αναφορικά με τα εξής:

ΜΜ (Κακόηθες Μελάνωμα) 12


A. Asymmetry: Έχει ασυμμετρία ο σπίλος;
B. Bordes: Έχει ασαφή όρια ο σπίλος;
C. Colour: Έχει αλλάξει χρώμα ο σπίλος;
D. Diameter: Έχει διάμετρο μεγαλύτερη από 6 mm ο σπίλος;
E. Elevation, Evolution: Έχει εξελιχθεί σε μέγεθος, σχήμα και πάχος ο σπίλος;

ΜΜ (Κακόηθες Μελάνωμα) 13


Στη συνέχεια, η επίσκεψη στον δερματολόγο είναι ζωτικής σημασίας. Θα διεξάγει λεπτομερή δερματικό έλεγχο όλων των σπίλων, για εντοπισμό τυχόν ανάπτυξης κακοήθειας (κλινική εξέταση και δερματοσκόπηση).

ΜΜ (Κακόηθες Μελάνωμα) 14


Σε περίπτωση εντοπισμού σπίλου ή άλλου σημείου, το οποίο έχει αναπτύξει κακοήθη χαρακτηριστικά, θα προχωρήσει σε βιοψία δέρματος, με τοπική αναισθησία. Ο ιστός που θα συλλεχθεί μέσω της βιοψίας θα εξεταστεί μικροσκοπικά, προκειμένου να φανεί αν όντως ισχύει το «σήμα κινδύνου», αλλά και σε ποιό στάδιο εξέλιξης βρίσκεται η κακοήθεια.

ΜΜ (Κακόηθες Μελάνωμα) 15


Αυτό θα μας υποδείξει αν και ποιες απεικονιστικές εξετάσεις θα χρειαστούν στην πορεία (π.χ. υπέρηχοι, μαγνητική τομογραφία, αξονική τομογραφία κ.α.), αλλά και θα καθορίσει το είδος της κατάλληλης θεραπευτικής αγωγής.

Αν ο ιατρός το κρίνει αναγκαίο, θεωρώντας ότι υπάρχει περίπτωση εξάπλωσης του μελανώματος, μπορεί να χρειαστεί και βιοψία του λεμφαδένα «φρουρού», ώστε να ελεγχθεί τυχόν μετάσταση σε λεμφαδένες.

ΜΜ (Κακόηθες Μελάνωμα) 16

Υπάρχει κίνδυνος υποτροπής της νόσου;


Για να ανιχνευθούν έγκαιρα τυχόν υποτροπές (που είναι συχνές) ή εμφάνιση νέων βλαβών είναι απαραίτητη η χαρτογράφηση όλων των άτυπων σπίλων και η τακτική ιατρική παρακολούθηση από τον δερματολόγο, τον χειρουργό και τον ογκολόγο, σε μακροχρόνια βάση. Κίνδυνος υποτροπής υπάρχει ακόμη κι αν έχει αντιμετωπισθεί επιτυχώς η πρώτη εμφάνιση του μελανώματος.
  • Τα μελανώματα αρχικού σταδίου που εντοπίστηκαν έγκαιρα είναι σχεδόν πάντοτε ιάσιμα.
  • Τα μελανώματα προχωρημένων σταδίων υποτροπιάζουν σε ποσοστό 60-85%, αναλόγως του σταδίου.
ΜΜ (Κακόηθες Μελάνωμα) 17

Υπάρχει υψηλός κίνδυνος για μεταστάσεις;


Το μελάνωμα σε προχωρημένα στάδια κυρίως, αποτελεί μεταστατικό είδος καρκίνου. Κάθε κακοήθης βλάβη με διείσδυση σε βάθος μεγαλύτερο των 1,5mm, μπορεί δυνητικά να υποτροπιάσει και να γίνει επικίνδυνη. Ο λεμφαδένας που λαμβάνει πρώτος την λεμφική αποχέτευση της περιοχής του μελανώματος και άρα είναι και ο πρώτος που θα παρουσιάσει διήθηση είναι ο λεμφαδένας «φρουρός».

ΜΜ (Κακόηθες Μελάνωμα) 18


Σήμερα, είναι δυνατό να αναγνωριστεί ένα ποσοστό 20% των μεταστάσεων σε λεμφαδένες, με την εξέταση του λεμφαδένα αυτού. Αν το μελάνωμα έχει διηθεί σε βάθος και εξαπλωθεί, τα καρκινικά κύτταρα περνούν τελικά στο αίμα ως κυκλοφορούντα καρκινικά κύτταρα (Circulating Tumor Cells; CTCs), απ' όπου μεταναστεύουν σε απομακρυσμένα όργανα (πνεύμονες, ήπαρ, οστά κ.α.), προκαλώντας μόνιμα καταστροφικές βλάβες και απειλώντας θανάσιμα τη ζωή του ατόμου.

Θυμήσου!
…οι ασθενείς που έχουν εμφανίσει μελάνωμα, ακόμη κι αν αυτό αντιμετωπίσθηκε θεραπευτικά, έχουν υψηλότερο κίνδυνο (περίπου 10-15%) δια βίου να αναπτύξουν και νέο μελάνωμα…